Gorges Hidroelektrik Santral Animasyonu

Hidrolik enerji:

Dünyada her on yılda, enerji ihtiyacı yaklaşık olarak 2,5 kat artmaktadır. Buna karşılık ham enerji maddelerinde ise gittikçe bir azalma olmaktadır. Dünyada mevcut olan yer altı enerji kaynaklarından, Petrol ve her türlü maden kömürü ile doğalgaz miktarı ihtiyaç duyulan enerjiyi karşılamak için zamanla yeterli olmayacaktır.

Bundan dolayı mevcut enerji kaynaklarının geliştirilmesi yanında, yeni enerji kaynakları aranmaktadır.

Bu kaynaklardan biri de memleketimizde mevcut olan su kaynaklarından en iyi şekilde faydalanmaktır. Mevcut su için bir bedel ödenmemektedir. Ayrıca en cazip tarafı ise zamanla bitme ihtimalinin olmayışıdır.

Bu avantajının yanında ilk yatırım maliyetinin çok fazla olması dezavantajıdır. Bu maliyet artışının nedeni ise tamamen suyun toplanması ve faydalı duruma getirilmesi için yapılan, uzun süreli yağış, su, jeolojik çalışmalardır. Bir neden ise su altında kalan arazi için ödenen istimlâk bedelleridir.

Bütün bunlara rağmen; ilk yatırım yapıldıktan sonra, kullanılan su için bir masraf yapılmayacağı için üretilen enerjinin maliyeti çok ucuz olmakta ve diğer santralarla göre de daha uzun ömürlü olmaktadır. Elektrik üretiminin yanında aşağıdaki amaçları da yerine getirmektedir.

1 – Taşkın ve baskınları önleme.
2 – Sulama işlerini düzenler.
3 – Balıkçılığı geliştirir.
4 – Ağaçlandırmayı sağlamak.
5 – Turizmi geliştirmek.
6 – Ulaştırmayı kolaylaştırmak gibi birçok faydaları vardır.

HİDROLİK SANTRALLAR

Hidrolik Santral dendiği zaman herhangi bir suyun enerjisinden istifade ederek elektrik enerjisi elde etmek için kurulan santrallere HİDROLİK SANTRAL adı verilir.

Enerji ise; iş yapabilme yeteneğidir. Biliyoruz ki tabiatta enerji; potansiyel, mekanik veya kinetik, Termik veya ısı, Kimyasal, Nükleer ve Elektrik enerjisi şeklindedir.

Şimdi biz hidrolik santraller yardımı ile elektrik enerjisinin elde edilmesi için yapılan iş sırasını kısaca anlatmaya çalışalım.Burada; potansiyel enerji mekanik enerjiye, mekanik enerjiyi de elektrik enerjisine dönüştürür. Baraj gölünde toplanan su potansiyel enerji deposu demektir. Elde edilen bu enerji tünel ve borularla santrallerdeki türbin çarkına gönderildiğinde kinetik ve türbinin dönmesi ile yapılan bu işe de MEKANİK ENERJİ diyoruz.

Türbin miline bağlı olarak dönen jeneratör ve statoru yardımı ile de bu mekanik enerji ELEKTRİK ENERJİSİNE dönüşmüş olur. Elde edilen elektrik enerjisi ise, enerji iletim hatları vasıtası ile uzak yerlere nakil edilerek alıcılara dağıtılmaktadır. Ancak, bir su türbininden su kuvveti yardımı ile enerji üretebilmek için gerekli olan su hızını elde etmek üzere mutlaka bir düşme yüksekliğine veya bu su düşüsüne uygun bir basınç farkının bulunmasına gerek vardır.

Su düşüşü veya hidrolik düşü; Birbiri ile irtibatı bulunan iki su seviyesi arasındaki kot farkına denir. Bir Hidroelektrik Santralda düşü ise üst su seviyesi ile çıkış su seviyesi arasındaki yükseklik farkıdır. Cebri borular ve diğer yerlerdeki kayıplar göz önüne alınmazsa bu mesafeye net hidrolik düşü diyebiliriz.

Bir su kuvvetinden elde edilebilecek olan güce N diyecek olursak ;
N=Q x h/102
formülü kullanılmalıdır.

Örnek:
Net Hidrolik düşüsü h=110 m saniyede ki geçen suyun debisi Q=150 m3/sn olan bir su kuvvetinden elde edilebilecek güç nedir?

N=Q x h/75=1000x150x110/75=220.000 Hp

şeklinde hesaplanır.

kW cinsinden bulacak olursak
N=Q x h/102=1000x150x110/102=161.920 kW
olarak buluruz.

Eğer bu su sistemindeki kayıpları da biliyorsak, bu durumda bulmuş olduğumuz değerleri ( %90 ) randıman ile çarpmak gerekir.

Yukarıdaki örnekte ?= %90 ise bu durumda elde edebileceğimiz güçleri: Hp cinsinden

N=220.000×0,90=198.000 Hp
kW cinsinden ise
N=161.920×0,90=145.728 kW
olacaktır.

Ayrıntılı Bilgi: www.kamuenerji.com